Vaals naar Gulpen

vroegere Luthers Evangelische kerk

We gaan woensdag 12 augustus beginnen aan onze laatste route van het krijtlandpad, we rijden eerst met de auto naar Gulpen en daar stappen we op de bus naar Vaals , in Vaals aangekomen gaan we weer op zoek naar het punt waar we de dag ervoor de route verlaten hebben.

Stadspaleis nu Gemeentehuis

Von Clermontplein

Vandaag begint de wandeling in een historisch stukje van Vaals een prachtig pleintje om te zien , het stukje geschiedenis van het plein is hieronder te lezen.

Historisch Vaals: In het spoor Van von Clermont

Hoe een succesvolle textielfabrikant uit Aken van Vaals zijn thuis maakte.
Hoewel er al lang voor onze tijdrekening en ook tijdens de Romeinse tijd mensen in het gebied rond Vaals woonden, heeft deze plaats zijn huidige vorm met name te danken aan de activiteiten van één man: Johann Arnold von Clermont (1728-1795). Deze zoon van een lakenfabrikant uit Aken verplaatste de productie van zijn familieonderneming in 1761 naar het naburige dorp, nadat de regels van het gildewezen van de Duitse keizerstad productie-uitbreiding onmogelijk hadden gemaakt. In Vaals waren protestanten indertijd zeer welkom en talloze geloofsbroeders van Von Clermont die zich in het katholieke Aken achtergesteld voelden, vestigden zich ook in het Nederlandse deel van het hertogdom Limburg.

Von Clermont heeft in Vaals zijn sporen achtergelaten: Aan het Von Clermontplein in het centrum van Vaals ligt het stadspaleis met lakenfabriek dat Von Clermont door de architect Moretti uit Aken liet bouwen. Momenteel is dit pand in gebruik als gemeentehuis. Von Clermont nam ook het initiatief tot de aanleg van een grote openbare watervoorziening die in verbinding stond met het gekanaliseerde stroompje de “Gau”: het zachte bronwater met zijn constante temperatuur van 10 graden Celsius was prima geschikt voor het spoelen en verven van lakense stoffen. Aan het Von Clermontplein bevindt zich ook de vroegere Luthers-Evangelische kerk, die in 1737 door rijke protestanten uit Aken gebouwd werd. In het  achthoekige gebouw is nu het museum “Kopermolen” gevestigd waar wisselende exposities en concerten worden gehouden.

Als we het mooie Van Clermontplein achter ons laten lopen we een aantal meters verder langs een kasteel wat nu als een hotel in gebruik is. Hieronder is de geschiedenis van het kasteel te lezen.

kasteel Bloemendal

Geschiedenis kasteel Bloemendal
Tegenover zijn nieuwe weverij wordt in 1791 de eerste steen gelegd van een vorstelijk buitenverblijf, dat de naam zal dragen "Schloss Blumenthal" en naar zijn eigen beschrijving is gelegen "Im Lugenthal". Maar na slechts enkele maanden van welverdiende rust in het nog niet geheel voltooide gebouw overlijdt hij op 5 december 1795.

Na de dood van zijn vader laat zoon Adam het nog niet voltooide gebouw Blumenthal afbouwen. Onder anderen door de zwakke economie ten tijde van de franse revolutie komt het "huis" verschillende handen en wordt het in 1846 verkocht aan de Akense Stadtrat Joh. Wilh. van Lommessen. Deze schenkt het gebouw aan de religieuze orde Dames du Sacre Coeur, waar inmiddels zijn beide dochters Anna en Caroline zijn ingetreden.

Bloemendal bouwde grote faam op binnen de katholieke kostscholen in Europa en zelfs daarbuiten. Rose Kennedy heeft hier zelfs op kostschool gezeten. Tijdens de bezetting 1940-1944 wordt het gebouw door de bezetter opgeëist en veranderd in een lazaret met een capaciteit van 350 bedden. Vanaf 1947 draait het internaat, nu onder de Nederlandse naam Klooster Bloemendal, weer op volle toeren tot begin 1970; dan beginnen zowel het aantal leerlingen alsook de kloosterroepingen terug te lopen. In 1976 komt een einde aan bijna 130 jaar kloosterleven; de zusters verlaten het klooster en in 1978 wordt de gemeente Vaals eigenaar.

In november 1990 komen de gemeente Vaals en van der Valk, in samenwerking met de provincie Limburg en de Rijksdienst voor Monumentenzorg, met elkaar overeen om het reeds geruime tijd leegstaande en in ernstig verval geraakte complex te restaureren en uit te breiden tot luxe hotel. Door deze zeer geslaagde samenwerking is het oude Schloss Blumenthal in ere hersteld en is een cultureel en historisch zeer waardevol bouwwerk op passende wijze bewaard gebleven.

De verdere route door vaals is behoorlijk saai, een lange rechte weg door een straat met aan weerszijden huizen, na een lang halfuur komen we in het buitengebied en gaan we achterlangs  de achterzijde van een bungalowpark van Landal. We komen nu toch eindelijk aan in landelijk gebied en gaan over een voetpad en enkele landweggetjes naar Holset.

Kerk Holset

Interieur van het kerkje

 In Holset staat een romantisch kerkje waar de heilige Genoveva aangeroepen wordt tegen oogziekten.  Duizenden pelgrims vooral uit de regio Aken bezoeken het kerkje jaarlijks,  ook wij kijken even binnen  , een klein maar mooi kerkje.

Omgeving Holset

We vervolgen onze weg over onverharde wegen en ook enkele holle paden.

Ingang dassenburcht

 In de berm van de holle weg tussen Holset en Harles zien we enkele grote holen, het gaat hier om dassenburchten, bijzonder om te zien.

Vijlen

We passeren Harles en komen even later in Vijlen aan ,we lopen met een boogje aan de onderkant van vijlen langs en gaan door weiland en rustige landweggetjes verder en komen door Melleschet een klein gehucht met ook hier weer een paar aardige huizen.

Vakwerkhuis in Harles

We verlaten de asfaltweg en gaan verder over een voetpad door weiden en na het kruisen van een rijksweg wordt het een grindpad met grote grindstenen wat niet echt prettig loopt en vrij lang is maar ook hier komt een eind aan en zijn ondertussen aangekomen in Nijswiller. Via een buitenwijk zijn we aangekomen in een volgend landschap van weilanden waar franse vleeskoeien grazen en een weids uitzicht op de omgeving , hier beklimmen we de kruisberg, een mooi stukje Nederland het enige nadeel vandaag is de vochtige warmte,  dus als we even later een bankje tegen komen maken we daar dankbaar gebruik van.
Na een halfuurtje gaan we op pad voor de laatste vijf kilometer, het blijft landelijk met veel landbouw en weiden. Aan de holle weg naar Eys staat een monument uit 1944 ter herinnering aan 4 Canadese vliegeniers die in dat jaar omgekomen waren.
 Over een voetpad door een weiland komen we aan in het dorp Wittem waar nog een klooster staat dat nog in gebruik is door de Redemptoristen en vooral bekend is geworden als bedevaartsoord .

Maria op de Gulpenerberg

Na het klooster volgt nog een prachtige kasteelhoeve en na het oversteken van een drukke verkeersweg , gaat het dwars door een weiland en tussendoor de koeien die hier grazen, nu hebben we nog de beklimming van de gulperberg voor de boeg , een korte maar vrij steile klim maar dan zijn we bij het mariabeeld dat over Gulpen waakt. De laatste meters gaan omlaag via een trap en dan eindigt de route van vandaag en het krijtlandpad voor ons bij het parkeerterrein in Gulpen.